Discriminatie Marokkaanse Nederlanders: Interview Elise IJsselstijn
Elise IJsselstijn deed voor haar scriptie onderzoek naar de reacties van hoogopgeleide Marokkaanse Nederlanders op de ervaren discriminatie en sociale uitsluiting van hun bevolkingsgroep in de huidige Nederlandse samenleving. Elise rondde in 2015 haar master Multiculturalisme in vergelijkend perspectief (Algemene Sociale Wetenschappen) af aan de Universiteit Utrecht. Het viel Elise op dat er kritisch wordt gesproken over mensen met een Marokkaanse achtergrond, terwijl veel van deze negatieve aannames uit onderzoek en statistieken niet naar voren komen. Ze vroeg zich af waarom er nog steeds een negatief beeld bestaat over Marokkaanse Nederlanders en vooral hoe zij dit zelf ervaren. In het onderstaande interview vertelt Elise over haar scriptie ‘Laten we eerlijk zijn, the playing field is not levelled’.
Waarom heb je gekozen voor dit onderwerp?
Tijdens mijn master over multiculturalisme heb ik veel geleerd over culturele diversiteit en integratie. Daarbij vond ik het interessant om in te zoomen op de Nederlandse situatie en met een wetenschappelijke blik te kijken naar het publieke en politieke debat rondom migranten. Het viel mij al gauw op dat er erg kritisch werd gesproken over mensen van Marokkaanse komaf, terwijl er vanuit verscheidene studies en statistieken echter bleek dat de integratie van deze bevolkingsgroep juist steeds beter verloopt. Waarom blijft er dan zo’n negatief beeld over Marokkaanse Nederlanders? Maar meer nog, hoe ervaren zij dit zelf? Mijn drijfveer om iedereen zich welkom en veilig te laten voelen bracht mij ertoe om hier onderzoek naar te doen en contact te zoeken. Eerlijk gezegd kende ik in mijn sociale omgeving zelf geen Marokkaanse Nederlanders, dus was dit des te meer een reden om hier verandering in te brengen!
”Het is inspirerend om te zien dat veel respondenten betrokken zijn (geweest) bij maatschappelijke organisaties om in hun omgeving invloed uit te oefenen. Voor zover dat binnen hun handbereik ligt zetten ze zich dus in om vooroordelen in de maatschappij over Marokkaanse Nederlanders te weerleggen en een positieve kant te laten zien.”
Wat heb je zelf geleerd van je scriptie?
Verschillen tussen mensen kunnen leiden tot een botsing, maar het is meestal te makkelijk om dit aan de achtergrond of cultuur van een persoon toe te schrijven. Interviews met hoogopgeleide Marokkaanse Nederlanders hebben mij meer doen inzien dat we als verschillende bevolkingsgroepen meer op elkaar lijken dan we in eerste instantie denken. Het heeft geen zin om elkaar in hokjes te stoppen, maar het is de uitdaging om elke persoon als uniek individu te benaderen. Juist hierom is een grotere diversiteit op verschillende plekken in de samenleving van belang, omdat dit zorgt voor een kleinere sociale afstand tussen de Marokkaanse en autochtone Nederlanders. Het is misschien een inkoppertje, maar het belangrijkste blijft dat mensen elkaar leren kennen en waarderen binnen een samenleving!
Welk resultaat van je onderzoek vind je zelf het interessantst?
Veel geïnterviewden zien de discriminatie van hun bevolkingsgroep als een weerstand tegen de situatie dat zij een gelijkwaardige plek proberen te krijgen binnen de maatschappij. Geboren en getogen in Nederland verwachten ze, terecht, dat ze net zo veel kansen moeten krijgen als elke andere bewoner. Het is inspirerend om te zien dat veel respondenten betrokken zijn (geweest) bij maatschappelijke organisaties om in hun omgeving invloed uit te oefenen. Voor zover dat binnen hun handbereik ligt zetten ze zich dus in om vooroordelen in de maatschappij over Marokkaanse Nederlanders te weerleggen en een positieve kant te laten zien.
”Er werd opgemerkt dat bepaalde arbeidsposities misschien al erg divers zijn, maar dat deze diversiteit vaak afwezig is bij posities van waaruit je veel invloed kunt uitoefenen.”
Welk resultaat uit je scriptie vind je het meest teleurstellend en zou je het liefst veranderen?
Mag ik ‘meest teleurstellend’ veranderen in ‘moeilijkst’? Mijn respondenten wisten zich niet vaak op een directe wijze gediscrimineerd, maar gaven aan geregeld geconfronteerd te worden met het negatieve imago van hun bevolkingsgroep. In allerlei situaties lopen ze tegen vooroordelen aan, ervaren een bewijslast en moeten sterk in hun schoenen staan om positief te blijven. Dat is een grote uitdaging. Zo kreeg ik te horen dat ze familie of vrienden kenden die om deze reden helaas wilden emigreren uit ons land. Daar zit ik dan als interviewer met mijn mond vol tanden. Kon ik maar wat doen aan dit harde klimaat dat mensen afwijst niet om wat ze doen, maar alleen maar om hun afkomst.
Als je vanuit je scriptie één tip mag geven over diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs, wat zou dat dan zijn?
Er werd opgemerkt dat bepaalde arbeidsposities misschien al erg divers zijn, maar dat deze diversiteit vaak afwezig is bij posities van waaruit je veel invloed kunt uitoefenen. Dat terwijl een goede weerspiegeling van de samenleving binnen hoge posities juist een grote impact heeft. Dit zou dus mijn tip zijn als het gaat om diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs: geef ruimte aan diversiteit, juist op de invloedrijke posities!
